Hiện nay, doanh nghiệp áp dụng lương gross và lương net để tính lương cho người lao động. Trong đó, lương gross được xem là mức lương được nhận đầy đủ chưa trừ đi các khoản tiền phải đóng theo quy định và lương net thì ngược lại.
Vấn đề chi trả lương cho người lao động được phân chia theo 2 cách bao gồm: lương gross và lương net. Thường thì người lao động sẽ nhận mức lương net, là mức lương được nhận sau khi đã trừ hết các khoản phí mà người lao động phải đóng theo quy định của nhà nước. Vậy lương gross là gì?
Lương gross là gì? Phân biệt với lương net
Lương gross là mức lương mà người lao động sẽ nhận bao gồm: lương cơ bản, các khoản phụ cấp, tiền hoa hồng, các khoản bảo hiểm(bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp), thuế TNCN(nếu có)… Sau khi nhận được lương bạn sẽ phải tự trích tiền đóng từ quỹ lương của mình.
Ngược lại, lương net là khoản lương mà người lao động nhận được sau khi trừ đi các khoản bảo hiểm, thuế TNCN. Như vậy, bạn sẽ nhận được mức lương thực lãnh mà không cần đóng thêm bất kì khoản phí nào.
Từ khái niệm nêu trên, chúng ta thấy rằng nhận lương gross hay lương net đều có số tiền giống nhau. Nhưng nhìn ở một khía cạnh khác điều này tồn tại 2 vấn đề:
Ưu điểm: Nếu người lao động nhận lương gross thì chúng ta có thể tự chủ động trong việc tính toán mức lương của mình mà không phải sợ bất kỳ sai sót nào của người sử dụng lao động. Đối với lương net người lao động chỉ việc nhận đúng số tiền mà không cần phải tính toán.
Nhược điểm: Nhận lương gross bạn phải thường xuyên tính toán đóng tiền bảo hiểm và thuế. Và lương net, việc người sử dụng lao động tự tính toán và chi trả có thể xảy ra việc mức đóng thấp dẫn đến mức hưởng thấp.
Cách tính lương gross và lương net
Lương gross được tính theo công thức như sau: Lương gross = Lương net + Tiền (BHXH + BHYT + BHTN + thuế TNCN)
Và ngược lại, Lương net = Lương gross – Tiền (BHXH + BHYT + BHTN + thuế TNCN)
Ví dụ: Khi kí hợp đồng lao động với doanh nghiệp bạn nhận mức lương là 10 triệu/tháng. Nếu đây là lương gross thì bạn phải trích đóng 10,5% trong quỹ lương của mình cho các khoản đóng sau: 8% BHXH, 1,5% BHYT, 1% BHTN. Vậy thì số tiền còn lại là: 8.950.000 (lương net).
Bên cạnh đó, một số trường hợp người lao động có thu nhập phải chịu thuế TNCN thì sẽ trừ các khoản đóng. Ví dụ, mức lương gross của người lao động là 30 triệu sẽ được tính như sau:
Tiền bảo hiểm: Do mức đóng bảo hiểm y tế và bảo hiểm xã hội được áp dụng ở mức lương cao nhất là 26 triệu/tháng nên lương 30 triệu sẽ đóng ở mức 26 triệu. Theo đó, tiền bảo hiểm =BHXH(8%* 26) + BHYT(1,5%*26) + BHTN(1%*30) = 2,770 triệu.
Thu nhập chịu thuế: 30 – 2,770 – 9(tiền giảm trừ gia cảnh) = 18,230 triệu.
Thuế TNCN: 5*5% + [(10-5)*10%] + [(18-10)*15%] + [(230 – 18)*20%] = 1,996 triệu
Số tiền nhận sau khi trừ bảo hiểm và thuế TNCN: 30 – 2,770 – 1,996 = 25.234.000
Nên chọn lương gross hay lương net
Việc nhận lương gross hay lương net sẽ có lợi hay có hại còn tùy thuộc vào doanh nghiệp. Nếu họ làm đúng theo quy định của pháp luật thì việc nhận lương nào thì người lao động cũng hưởng được số tiền như nhau. Nhưng nếu một số doanh nghiệp không làm đúng theo quy định sẽ làm mất quyền lợi của người lao động.
Chẳng hạn, lương net của bạn là 10 triệu quy ra lương gross là 11.500.000. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp lại kê khai lương gross là 10 triệu thấp hơn so với thực tế, dẫn đến khi người lao động gặp các vấn đề về tai nạn lao động, thai sản… thì quyền lợi sẽ ít hơn.
Vì thế, theo nhiều người đánh giá việc nhận lương gross sẽ giúp người lao động dễ dàng tính toán và quản lý mức lương cũng như quyền lợi của mình nhiều hơn. Đặc biệt, lương gross sau khi trừ đi các khoản phải đóng nếu mức lương còn lại lớn hơn hoặc bằng lương net thì vẫn sẽ có lợi hơn cho người lao động.
Trong trường hợp, nếu hợp đồng thỏa thuận là lương net thì người lao động có quyền đề xuất doanh nghiệp kê khai các khoản đóng bảo hiểm, thuế theo từng tháng để đảm bảo quyền lợi cho mình.
Việc tìm hiểu lương gross là gì sẽ vô cùng có lợi cho mỗi cá nhân khi tham gia lao động. Đặc biệt, với cách tính lương gross và lương net nêu trên sẽ giúp mọi người tự tính toán được mức lương của mình nhận có đúng với thỏa thuận và quy định của nhà nước.